ميدان و خيابان 15 خرداد و خيابان خيام به نوعي مهم‌ترين همسايه و ورودي بازار تهران محسوب مي‌شوند و چهارراه گلوبندك، خيام و قورخانه‌اش از مهم‌ترين يادگاران تهران قديم هستند.
البته مدتي است كه از ترافيك سنگين خيابان 15 خرداد در ورودي بازار تهران خبري نيست و از زماني كه اين راسته سنگفرش شده، ديگر درشكه‌ها و قطارهاي كوچك فانتزي تنها وسايل نقليه‌اي هستند كه در آن تردد مي‌كنند و بقيه عابرند و مغازه‌دار و دستفروش!
ميدان 15 خرداد، در زمان آقامحمدخان قاجار، تقریباً در شمال تهران قدیم قرار داشت و یك طرف آن به حصار شهر منتهي مي‌شد و طرف دیگرش متصل به شهر بود.
این میدان كه از دوره‌ي زندیه به جای مانده است، در زمان فتحعلی شاه «ارگ» خوانده مي‌شد. سپس آن را میدان شاه و ميدان باغ گلشن ناميدند و امروزه آن را به نام میدان 15 خرداد می شناسيم. ميداني كه حالا سنگفرش شده و از رفت و آمد ماشين‌ها در امان است.
مسجد ارك تهران در ضلع شمالي ميدان 15 خرداد قرار دارد. اين مسجد كه سال 1328 هجري شمسي و به همت جمعي از بازاريان تهران ساخته شد. مسجد ارك در ابتدا داراي يك صحن عمومي و يك شبستان بود و در سال 1340 صحن ديگري به آن اضافه شد.
گرچه تجهيزات بي‌سيم و راديو در ايران، در سال 1305 و در ساختمان كلاه‌فرنگي در سيدخندان امروزي به كار گرفته شد، اما از سال 1327 به بعد ساختمان راديو تهران در ميدان15 خرداد يا همان ارگ تهران با شنوندگانش در ارتباط است.
نام چهارراه گلوبندك با تهران قديم همراه شده است. اين چهارراه قديمي در تقاطع خيابان 15 خرداد و خيام واقع شده است.
در دوره‌ي زنديه و اوايل دوره‌ي قاجار، درمحوطه‌ي سبزه‌ميدان و حوالي آن، سبزی‌خوردن می کاشتند و به‌خاطر همين، نام اين ميدان را گذاشتند سبزه‌میدان.
سه شهيد گمنام در ميدان 15 خرداد، آرميده اند.
ورودي بازار كفاش‌‌ها يا آستان امامزاده زيد، در سبزه‌ميدان قرار دارد و يكي از قدیمی ترین ورودي‌های بازار تهران است كه هم‌چنان معماري قديمي خود را حفظ كرده و بعد از بازار زرگرها، شلوغ‌ترين بخش بازار تهران به حساب مي‌آيد.
اين كالسكه‌ها سعي مي‌كنند فضاي تهران قديم را زنده نگه دارند.
ايستگاه مترو خيام، در غرب بازار تهران، يك سردر قديمي دارد به نام «قورخانه» كه روزي ساختمان مهمات‌سازي بزرگي بوده است.
پياده‌راه وسيع خيابان 15 خرداد، به مردمي كه براي خريد به هياهوي بازار آمده‌اند، فرصتي براي استراحت مي‌دهد.
نظر شما